Табиғаттағы әртүрлі қақтығыстарсыз қарым-қатынасты елестету қиын, сонымен қатар олардың кезеңдері бір-бірінен елеулі айырмашылықтар бар. Бірақ өзіңіздің денсаулығыңызға зиян келтірместен өмір сүру мүмкін емес, сіз біреумен үнемі пікірлесесіз, сондықтан жанжалды шешудің қандай кезеңдері бар екенін білу керек.
Қақтығыстарды дамытудың негізгі кезеңдері
1. Келіспеушіліктің пайда болу алдындағы кезең. Шиеленіс осындай қақтығысты тудырады. Соңғы - қарсыластар арасындағы кернеу, бұл қандай да бір қайшылық туғызады. Дегенмен, соңғы кездері қақтығыстың сипатына әкелмейтінін ұмытпаған жөн. Бұл қарсыластар өздерінің мүдделерін, көзқарастарын, қағидаттарын, сұхбаттасушының көзқарастарымен үйлеспейтіндіктен, тіпті түсінбеуі мүмкін деген сәйкессіздіктерді ғана жасайды.
Осылайша, туындаған шиеленіс - бұл адамдардың психологиялық күйі және жасырын сипатқа ие болғандықтан, ол жасырын түрдегі қақтығыс кезеңі деп аталады. Оның негізгі құрамдас бөлігі - қазіргі жағдайдың қанағаттанбауы немесе қазіргі жағдайлардың дамуы. Бұл шиеленістің деңгейін арттырады. Сонымен қатар, әрбір адамның ішіндегі жасырын қақтығыстар басқа адаммен қақтығысады. Өз кезегінде ол ашық қақтығыс кезеңіне айналады. Бірақ бір фактіні атап өту маңызды: жанжалды жағдай тағы бір нәрсеге (қақтығыс) құйылмай өмір сүре алады. Бұл өтпелі кезеңді жүзеге асыру үшін кейбір жағдайлардың, оқиғалар барысында әрекеттердің араласуы талап етіледі. Оқыс оқиға кездейсоқ немесе арнайы салынған болуы мүмкін. Даулыға қатыспайтын үшінші тұлғаның оны жасай алатынын жоққа шығармайды.
Ағымдағы жағдайда болашақ дамудың қалай дамитынына қатысты бірнеше нұсқалар бар:
- белгілі бір оқиға - ашық соқтығысудың белгісі;
- Қарсыластың екеуі де, немесе олардың бірі де қайшылықты өртті сөндіруді қалайды;
- қақтығысқа қатысушылардың бірі оған ештеңе болған жоқ деп болжап отыр.
2. Адамдар арасындағы қақтығыстар. Осы сатыда қарсыласушы тараптар өздері де, қарсыласының мүмкіндіктері туралы да өз пікірін өзгерте алады. Нәтижесінде, келіспеушіліктер туындаған жаңа, құндылықтардың белгілі бір қайта бағалануы орын алады. Ол екі жақтың тактикасын, олардың мінез-құлқын өзгертеді. Жанжалаған адамдар жағдайдан шығуға тырысады. Бұл сәтте соңғы кезеңнің басталуын, үшінші кезеңге өтуді білдіреді.
Қақтығыстың даму кезеңі келесідей болуы мүмкін екендігін атап өту маңызды:
- дау дау-дамай жаһандық соғысқа ұласады, онда тараптар әртүрлі құралдар мен күштерді қабылдайды, алайда олар қақтығыстың нақты себептерін іздеуді қажет деп есептемейді;
- оқиғаларды дамытудың жергілікті сипаты, қарсыластар күш қолданудың алғашқы әрекеттерін жасайды;
- Шиеленісте күресудің барлық жаңа түрлері бар.
3. Аяқталу сатысы. Бұл кезең келіссөздер жүргізу және келісімдерді ресімдеуді қамтиды,
Шиеленісті шешу жолдары:
- өз қарсыластары өз міндеттемелерін орындауға міндеттенеді;
- бар қақтығысты таниды;
- қол жеткен келісімдер құжатталған;
- барлық шешімдер зерттелуде.